Η ανοιξιάτικη κατασκήνωση της Ομοσπονδίας Νέων Ευρωπαίων Πράσινων έλαβε χώρα στο χωριό Úštěk της Βόρειας Βοημίας στην Τσεχία. Θέμα της ο εξτρεμισμός, οι διακρίσεις και η αντιμετώπιση του ακροδεξιού λαικισμού στην Ευρώπη. Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στα μέσα και τρόπους συμπερίληψης της κοινότητας Ρομά της Τσεχίας στην πολιτική ζωή και εκπαίδευση. Πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στους οικισμούς Ρομά στην Krupka, Ústí nad Labem, και στο Predlice, Ústecký Kraj.
Ο αποκλεισμός των
κοινοτήτων Ρομά
Οι εθνικές και
πολιτισμικές διαφορές των κοινοτήτων
Ρομά έχουν οδηγήσει σ’ έναν «βελούδινο
διαχωρισμό»: ξεχωριστές κοινότητες για
τους Ρομά, ξεχωριστά σχολεία, ξεχωριστά
μαγαζιά, ελάχιστη αλληλεπίδραση με τους
μη Ρομά. Τακτικές διαδηλώσεις κατά των
κοινοτήτων Ρομά λαμβάνουν χώρα από
ακροδεξιές οργανώσεις, οι οποίες συνήθως
αντικρούονται με επιτυχία από την τοπική
αστυνομία, αλλά σχεδόν πάντα περιλαμβάνουν
εμπρησμούς μαγαζιών και κατοικιών Ρομά
και σωματική βία.
Παρόλο που, τυπικά,
το Τσεχικό κράτος δεν κάνει διακρίσεις
όσον αφορά στην εκπαίδευση, στα «ειδικά
σχολεία» των δύο οικισμών δε διδάσκονται
μαθηματικά, γλώσσες ή ιστορία, αλλά
μουσική και χορός. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει στο
παρελθόν ασκήσει σκληρή κριτική στην
Τσεχία λόγω του γεγονότος ότι τα παιδιά
Ρομά παρακολουθούν σχολείο για παιδιά
με ειδικές ικανότητες, χωρίς να έχουν
νοητικό πρόβλημα και χωρίς να πάρουν
την απαραίτητη από ψυχολόγο έγκριση
για την ένταξή τους στο ειδικό σχολείο.
 |
| «Οι γύφτοι στους θαλάμους αερίων» («Gypsies to gas chambers») |
Παρά τη συνεχή υπεράσπιση των Ρομά από την Τσεχική αστυνομία, το κράτος κρίνει παράνομες –και καταδικαστέες- τις «συμπεριφορές Ρομά»: νόμοι που ξεκάθαρα περιορίζουν τις προσωπικές ελευθερίες, υπαγορεύοντας ότι απαγορεύεται η συγκέντρωση μεγάλων ομάδων ατόμων, ή ακόμα και η παρουσία καθιστών ατόμων σε δημόσιους χώρους (πχ πάρκα, σκάλες ή περίβολοι σχολείων).
Αρκετά παιδιά Ρομά αρνούνται να συνεχίσουν το σχολείο, έχοντας δει αρκετούς από τους δασκάλους τους σε ακροδεξιές και φιλοναζιστικές διαδηλώσεις, και αρκετοί γονείς αλλάζουν στα μη Ρομά παιδιά τους σχολικό περιβάλλον επικαλούμενοι τις κακές συνθήκες εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα να εντείνεται περεταίρω το χάσμα ανάμεσα στις κοινότητες. Ακόμα και η καταγωγή από περιοχές όπου έχουν συνέβη διαδηλώσεις θεωρείται κοινωνικό στίγμα: το επίπεδο διαβίωσης αυτών των περιοχών κατρακυλά ραγδαία, με τους μη Ρομά αναπόφευκτα να μετακομίζουν σε άλλες περιοχές.
Η ταμπού ιστορία του Ολοκαυτώματος των Ρομά
Οι Τσέχοι δεν ήταν τα μόνα θύματα της Γερμανική κατοχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το κομμάτι της ιστορίας του ολοκαυτώματος των Ρομά της Τσεχίας θεωρείται ακόμα ταμπού, και παρά τις έρευνες μετά τον πόλεμο το θέμα δε θα είχε έρθει στην επιφάνεια αν δεν ήταν για τον Αμερικάνο γενεαλόγο Paul Polansky στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Το ολοκαύτωμα των Ρομά δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί.
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής της Τσεχοσλοβακίας συστήθηκαν ειδικά στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους Ρομά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Lety, διαμορφωμένο ειδικά για όσους «αποφεύγουν τη δουλειά και ζουν από το έγκλημα», είχε ως αποκλειστικό του σκοπό την καταναγκαστική εργασία των φυλακισμένων Ρομά και την μετέπειτα αποστολή τους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Auschwitz.
Σήμερα, μία φάρμα για γουρούνια έχει κατασκευαστεί στην τοποθεσία του πρώην στρατοπέδου συγκέντρωσης. Χρηματοδοτείται από τις Ευρωπαϊκές γεωργικές επιδοτήσεις, παρόλο που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το ΝΑΤΟ έχουν επανειλημμένως ζητήσει τη μεταφορά της φάρμας σε άλλη τοποθεσία.
 |
«Ένα χαρούμενο
γουρουνάκι από το Lety -
Καταγόμενο από
γουρούνια μεγαλωμένα στους τάφους των
Ρομά θυμάτων του Ολοκαυτώματος»
(αυτοκόλλητο στο δημαρχείο του Predlice)
|
Καταλήγοντας
Η ανάγκη για έξοδο
από τα κοινωνικά στεγανά είναι επιτακτική.
Η Τσέχικη κοινωνία χρειάζεται να
συνειδητοποιήσει ότι δε μισεί τους
φτωχούς Ρομά, αλλά τη φτώχεια, και ότι
για να βρει λύση δεν πρέπει να μιλάει
για αυτούς, αλλά με αυτούς. Οι
προκαταλήψεις βρίσκουν πρόσφορο έδαφος
στην άγνοια και την περιθωριοποίηση- η
ενδυνάμωση των μερών της κοινωνίας,
ιδιαίτερα των μειονοτήτων, μας αφορά
όλους.
