Τι είναι η βιοποικιλότητα;
Όπως αναφέρεται στο «Δικτυακό Τόπο Για τη Φύση και τη Βιοποικιλότητα», η λέξη προκύπτει από τη σύντμηση του όρου «Βιολογική Ποικιλότητα».
«Σύμφωνα με το Άρθρο 2 «Ορισμοί» της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα «ως βιολογική ποικιλότητα νοείται η ποικιλία των ζώντων οργανισμών πάσης προελεύσεως περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, χερσαίων, θαλασσίων και άλλων υδατικών οικοσυστημάτων και οικολογικών συμπλεγμάτων, των οποίων αποτελούν μέρος. Περιλαμβάνεται, επίσης, η ποικιλότητα εντός των ειδών, μεταξύ ειδών και οικοσυστημάτων». Πιο απλά, ως βιοποικιλότητα ορίζεται η ποικιλία της ζωής σε όλες τις μορφές της (φυτά, ζώα, μύκητες κ.λ.π.) και σε όλα τα επίπεδα οργάνωσής της (γονίδια, οργανισμοί, οικοσυστήματα).
Η έννοια της βιοποικιλότητας αγκαλιάζει, συνεπώς, όλη τη ζωή στη Γη. Περιλαμβάνει τον τρόπο έκφρασης ή εκτίμησης της ποικιλότητας που υπάρχει στα διάφορα επίπεδα οργάνωσης της ζωής. Αντανακλά τον αριθμό, την ποικιλία και τη μεταβλητότητα των ζωντανών οργανισμών και των συστημάτων που συγκροτούν» (http://www.biodiversity-info.gr/index.php/2014-04-21-15-38-38).
Η βιοποικιλότητα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια παγκόσμια κληρονομιά που οφείλουμε να προοστατεύσουμε. Η διατήρησή της αυξάνει τις πιθανότητες της ζωής στη γη, να προσαρμοστεί στις εκάστοτε κλιματικές αλλαγές. Η πανίδα και η χλωρίδα είναι μια φυσική δεξαμενή για τη διατροφή μας και κατ' επέκταση για κάθε γεωργική ή κτηνοτροφική δραστηριότητα. Επίσης, η μητέρα φύση με την ποικιλομορφία της, μας παρέχει, από πάντα, φαρμακευτικά προϊόντα. Οι μικροοργανισμοί χρησιμεύουν για τον καθαρισμό ή την αποκατάσταση. Πέρα από τη χρησιμότητά της, το οικονομικό, κοινωνικό, επιστημονικό, ψυχαγωγικό και αισθητικό ενδιαφέρον, η βιοποικιλότητα αξίζει να προστατεύεται για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση της βιόσφαιρας. Είναι η ευθύνη μας προς τις μελλοντικές γενιές!
Η βιοποικιλότητα σε κρίση
Η ταχεία πτώση της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ένα γεγονός. Στις μέρες μας συνδέεται πρωταρχικά με τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η αναζήτηση μεθόδων για την προστασία και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων αποτελεί πλέον παγκόσμιο διακύβευμα και η ερώτηση της πραγματικής και πιθανής μη αντιστρεψιμότητας των καταστροφών τίθεται σε πολλούς τομείς.
Οι απειλές για τη βιοποικιλότητα είναι τόσο παγκόσμιες όσο και τοπικές. Η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ή η όξινη βροχή απειλούν τη φυσική ισορροπία της βιόσφαιρας. Η αποψίλωση των τροπικών δασών δημιουργεί ως άμεσο αποτέλεσμα την εξαφάνιση ενός μεγάλου αριθμού ειδών σε αυτές τις ζώνες, οι οποίες φιλοξενούν μια πολύ πλούσια βιοποικιλότητα και έχει επίσης επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλίμα. Η εκβιομηχάνιση, η αστικοποίηση, η αγρο-βιομηχανία, η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και των πρώτων υλών έχουν αλλάξει το πρόσωπο πολλών τοπίων και μειώνει σημαντικά τους φυσικούς χώρους σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη.
Οι περιοχές καταφύγια της βιοποικιλότητας είναι σπάνιες σε πολλές βιομηχανικές χώρες. Η ρύπανση που προέρχεται από βιομηχανικές, γεωργικές και αστικές συγκεντρώσεις έχει συνέπειες σε τοπικό επίπεδο και παράγει ρύπανση που διασχίζει τα σύνορα και θέτει σε κίνδυνο οικοσυστήματα μακριά από την προέλευσή της. Οι μεγάλες μάζες απλών και τοξικών αποβλήτων που δημιουργούν οι κοινωνίες μας, μαζί με τα ραδιενεργά απόβλητα από βιομηχανικές ή στρατιωτικές περιοχές, είναι συχνά λάθος διαχειριζόμενες, με σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις για τα θαλάσσια ύδατα, τα υπόγεια ύδατα και τις εκπομπές στον αέρα στις ηπείρους.
Καθώς τα προβλήματα της περιβαλλοντικής αλλαγής γίνονται ολοένα και πιο εμφανή, συνειδητοποιούμε το πόσο εξαρτόμαστε από την άγρια ζωή, για ένα ευρύ φάσμα των λεγόμενων υπηρεσιών του οικοσυστήματος. Όλοι εξαρτόμαστε για την επιβίωσή μας από διαδικασίες όπως η βιολογική παραγωγικότητα, ο κύκλος των θρεπτικών ουσιών και ο κύκλος του νερού που παρέχουν καθαρό αέρα και νερό, διατηρούν τη γονιμότητα του εδάφους και βοηθούν στη ρύθμιση του κλίματος. Αυτές οι διεργασίες, που σήμερα ονομάζονται υπηρεσίες οικοσυστήματος (Ehrlich, 1995, Ehrlich and Ehrlich, 1992, Mooney et al., 1996), παρέχονται σε σημαντικό βαθμό από φυσικά και ημιφυσικά οικοσυστήματα όπως οι υγρότοποι.
Αυτές οι υπηρεσίες, που περιλαμβάνουν την προστασία του εδάφους, τον έλεγχο των παρασίτων και την παροχή καθαρού νερού, σε σημαντικό βαθμό παρέχονται από φυσικά και ημιφυσικά οικοσυστήματα. Στο παρελθόν, η προστασία αυτών των οικοσυστημάτων εθεωρείτο ότι είχε μικρή ή καθόλου οικονομική σημασία. Πλέον όμως, αυτή η νοοτροπία θεωρείται ξεπερασμένη, γεγονός το οποίο έχει σημαντικές επιπτώσεις για την προστασία της βιοποικιλότητας του πλανήτη. Αναδύεται ένας νέος κλάδος που ονομάζεται αγροοικολογία, ο οποίος αναγνωρίζει την ανάγκη ανάπτυξης γεωργικών συστημάτων που εξαρτώνται από οικολογικές διαδικασίες για τη διατήρηση της παραγωγής και τον έλεγχο παρασίτων και ασθενειών. Αναπόφευκτα, αυτό σημαίνει μεγαλύτερη εξάρτηση από τη βιολογική ποικιλότητα.
Η προστασία της βιοποικιλότητας περνά από την προστασία των οικοσυστημάτων, των οικοτόπων και όλων των ειδών που διατηρούν την ισορροπία ενός οικοσυστήματος. Με δεδομένη τη μαζική παρέμβαση του ανθρώπου με τις τεχνολογικές επιλογές του και τις επιρροές της οικονομικής,εμπορικής και της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, η προστασία της βιοποικιλότητας έχει γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ περιφερειακών, εθνικών, ή διεθνών οργανισμών.
Η αξία της βιοποικιλότητας: Σχέση Οικολογίας και οικονομίας
Όπως αναφέρουν οι Peter J. Edwards και Cyrus Abivardi στο «THE VALUE OF BIODIVERSITY: WHERE ECOLOGY AND ECONOMY BLEND», πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στην εξεύρεση τρόπων αποκατάστασης της βιολογικής ποικιλότητας και ενίσχυσης της λειτουργίας του οικοσυστήματος σε εκείνες τις περιοχές που έχουν ήδη υποστεί σοβαρή ζημιά. Σε αυτά τα καθήκοντα η Οικολογική Οικονομία έχει να παίξει σημαντικό ρόλο. Σημειώνουν, πως όποιος ασχολείται με τη συντήρηση της βιοποικιλότητας, σύντομα ανακαλύπτει ότι πρόκειται για μια πραγματικά πολυεπιστημονική δραστηριότητα. Όποια και αν είναι η επίσημη εκπαίδευσή τους, είναι πιθανό να υπάρχει κάποια πτυχή της δουλειάς τους - για παράδειγμα, παρακολούθηση, διαχείριση, συναλλαγή με αρχές σχεδιασμού ή δημόσιες σχέσεις - για την οποία δεν έχουν επαρκές υπόβαθρο.
Ο αναδυόμενος κλάδος της Οικολογικής Οικονομίας παρέχει μεθόδους για την αξιολόγηση της οικονομικής αξίας της άγριας ζωής. Ενώ είναι άσκοπο να προσποιούμαστε ότι η εφαρμογή τέτοιων μεθόδων θα λύσει την κρίση της βιοποικιλότητας, η οικονομική ανάλυση μπορεί να είναι χρήσιμη για την ενίσχυση των σχεδίων συντήρησης. Μια τέτοια ανάλυση μπορεί να καταδείξει τη δυνητικά υψηλή οικονομική αξία της άγριας ζωής και να αποκαλύψει με μεγαλύτερη σαφήνεια τις οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις που την απειλούν. Υποστηρίζεται, ότι ενώ τα φυσικά καταφύγια και άλλες προστατευόμενες περιοχές θα είναι πάντα σημαντικά, πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στη συντήρηση της βιολογικής ποικιλότητας στις κύριες μορφές χρήσης γης.
Σε αυτό το νέο πλαίσιο, η οικονομική ανάλυση του πλήρους κόστους και των οφελών της προστασίας της άγριας ζωής γίνεται σημαντικό εργαλείο για την αποτελεσματική συντήρηση της βιοποικιλότητας.
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου