«Το μυστικό της αλλαγής είναι να εστιάζεις όλη σου την ενέργεια, όχι στην καταπολέμηση του παλιού, αλλά στην οικοδόμηση του νέου».
Σωκράτης
Οι Νέοι Πράσινοι ευχόμαστε σε όλες και όλους ένα αισιόδοξο και παραγωγικό 2022!
#BeBraveGreen2022
Τι είναι η βιοποικιλότητα;
Όπως αναφέρεται στο «Δικτυακό Τόπο Για τη Φύση και τη Βιοποικιλότητα», η λέξη προκύπτει από τη σύντμηση του όρου «Βιολογική Ποικιλότητα».
«Σύμφωνα με το Άρθρο 2 «Ορισμοί» της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα «ως βιολογική ποικιλότητα νοείται η ποικιλία των ζώντων οργανισμών πάσης προελεύσεως περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, χερσαίων, θαλασσίων και άλλων υδατικών οικοσυστημάτων και οικολογικών συμπλεγμάτων, των οποίων αποτελούν μέρος. Περιλαμβάνεται, επίσης, η ποικιλότητα εντός των ειδών, μεταξύ ειδών και οικοσυστημάτων». Πιο απλά, ως βιοποικιλότητα ορίζεται η ποικιλία της ζωής σε όλες τις μορφές της (φυτά, ζώα, μύκητες κ.λ.π.) και σε όλα τα επίπεδα οργάνωσής της (γονίδια, οργανισμοί, οικοσυστήματα).
Η έννοια της βιοποικιλότητας αγκαλιάζει, συνεπώς, όλη τη ζωή στη Γη. Περιλαμβάνει τον τρόπο έκφρασης ή εκτίμησης της ποικιλότητας που υπάρχει στα διάφορα επίπεδα οργάνωσης της ζωής. Αντανακλά τον αριθμό, την ποικιλία και τη μεταβλητότητα των ζωντανών οργανισμών και των συστημάτων που συγκροτούν» (http://www.biodiversity-info.gr/index.php/2014-04-21-15-38-38).
Η βιοποικιλότητα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια παγκόσμια κληρονομιά που οφείλουμε να προοστατεύσουμε. Η διατήρησή της αυξάνει τις πιθανότητες της ζωής στη γη, να προσαρμοστεί στις εκάστοτε κλιματικές αλλαγές. Η πανίδα και η χλωρίδα είναι μια φυσική δεξαμενή για τη διατροφή μας και κατ' επέκταση για κάθε γεωργική ή κτηνοτροφική δραστηριότητα. Επίσης, η μητέρα φύση με την ποικιλομορφία της, μας παρέχει, από πάντα, φαρμακευτικά προϊόντα. Οι μικροοργανισμοί χρησιμεύουν για τον καθαρισμό ή την αποκατάσταση. Πέρα από τη χρησιμότητά της, το οικονομικό, κοινωνικό, επιστημονικό, ψυχαγωγικό και αισθητικό ενδιαφέρον, η βιοποικιλότητα αξίζει να προστατεύεται για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση της βιόσφαιρας. Είναι η ευθύνη μας προς τις μελλοντικές γενιές!
Η βιοποικιλότητα σε κρίση
Η ταχεία πτώση της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ένα γεγονός. Στις μέρες μας συνδέεται πρωταρχικά με τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η αναζήτηση μεθόδων για την προστασία και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων αποτελεί πλέον παγκόσμιο διακύβευμα και η ερώτηση της πραγματικής και πιθανής μη αντιστρεψιμότητας των καταστροφών τίθεται σε πολλούς τομείς.
Οι απειλές για τη βιοποικιλότητα είναι τόσο παγκόσμιες όσο και τοπικές. Η υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ή η όξινη βροχή απειλούν τη φυσική ισορροπία της βιόσφαιρας. Η αποψίλωση των τροπικών δασών δημιουργεί ως άμεσο αποτέλεσμα την εξαφάνιση ενός μεγάλου αριθμού ειδών σε αυτές τις ζώνες, οι οποίες φιλοξενούν μια πολύ πλούσια βιοποικιλότητα και έχει επίσης επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλίμα. Η εκβιομηχάνιση, η αστικοποίηση, η αγρο-βιομηχανία, η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και των πρώτων υλών έχουν αλλάξει το πρόσωπο πολλών τοπίων και μειώνει σημαντικά τους φυσικούς χώρους σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη.
Οι περιοχές καταφύγια της βιοποικιλότητας είναι σπάνιες σε πολλές βιομηχανικές χώρες. Η ρύπανση που προέρχεται από βιομηχανικές, γεωργικές και αστικές συγκεντρώσεις έχει συνέπειες σε τοπικό επίπεδο και παράγει ρύπανση που διασχίζει τα σύνορα και θέτει σε κίνδυνο οικοσυστήματα μακριά από την προέλευσή της. Οι μεγάλες μάζες απλών και τοξικών αποβλήτων που δημιουργούν οι κοινωνίες μας, μαζί με τα ραδιενεργά απόβλητα από βιομηχανικές ή στρατιωτικές περιοχές, είναι συχνά λάθος διαχειριζόμενες, με σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις για τα θαλάσσια ύδατα, τα υπόγεια ύδατα και τις εκπομπές στον αέρα στις ηπείρους.
Καθώς τα προβλήματα της περιβαλλοντικής αλλαγής γίνονται ολοένα και πιο εμφανή, συνειδητοποιούμε το πόσο εξαρτόμαστε από την άγρια ζωή, για ένα ευρύ φάσμα των λεγόμενων υπηρεσιών του οικοσυστήματος. Όλοι εξαρτόμαστε για την επιβίωσή μας από διαδικασίες όπως η βιολογική παραγωγικότητα, ο κύκλος των θρεπτικών ουσιών και ο κύκλος του νερού που παρέχουν καθαρό αέρα και νερό, διατηρούν τη γονιμότητα του εδάφους και βοηθούν στη ρύθμιση του κλίματος. Αυτές οι διεργασίες, που σήμερα ονομάζονται υπηρεσίες οικοσυστήματος (Ehrlich, 1995, Ehrlich and Ehrlich, 1992, Mooney et al., 1996), παρέχονται σε σημαντικό βαθμό από φυσικά και ημιφυσικά οικοσυστήματα όπως οι υγρότοποι.
Αυτές οι υπηρεσίες, που περιλαμβάνουν την προστασία του εδάφους, τον έλεγχο των παρασίτων και την παροχή καθαρού νερού, σε σημαντικό βαθμό παρέχονται από φυσικά και ημιφυσικά οικοσυστήματα. Στο παρελθόν, η προστασία αυτών των οικοσυστημάτων εθεωρείτο ότι είχε μικρή ή καθόλου οικονομική σημασία. Πλέον όμως, αυτή η νοοτροπία θεωρείται ξεπερασμένη, γεγονός το οποίο έχει σημαντικές επιπτώσεις για την προστασία της βιοποικιλότητας του πλανήτη. Αναδύεται ένας νέος κλάδος που ονομάζεται αγροοικολογία, ο οποίος αναγνωρίζει την ανάγκη ανάπτυξης γεωργικών συστημάτων που εξαρτώνται από οικολογικές διαδικασίες για τη διατήρηση της παραγωγής και τον έλεγχο παρασίτων και ασθενειών. Αναπόφευκτα, αυτό σημαίνει μεγαλύτερη εξάρτηση από τη βιολογική ποικιλότητα.
Η προστασία της βιοποικιλότητας περνά από την προστασία των οικοσυστημάτων, των οικοτόπων και όλων των ειδών που διατηρούν την ισορροπία ενός οικοσυστήματος. Με δεδομένη τη μαζική παρέμβαση του ανθρώπου με τις τεχνολογικές επιλογές του και τις επιρροές της οικονομικής,εμπορικής και της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, η προστασία της βιοποικιλότητας έχει γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ περιφερειακών, εθνικών, ή διεθνών οργανισμών.
Η αξία της βιοποικιλότητας: Σχέση Οικολογίας και οικονομίας
Όπως αναφέρουν οι Peter J. Edwards και Cyrus Abivardi στο «THE VALUE OF BIODIVERSITY: WHERE ECOLOGY AND ECONOMY BLEND», πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στην εξεύρεση τρόπων αποκατάστασης της βιολογικής ποικιλότητας και ενίσχυσης της λειτουργίας του οικοσυστήματος σε εκείνες τις περιοχές που έχουν ήδη υποστεί σοβαρή ζημιά. Σε αυτά τα καθήκοντα η Οικολογική Οικονομία έχει να παίξει σημαντικό ρόλο. Σημειώνουν, πως όποιος ασχολείται με τη συντήρηση της βιοποικιλότητας, σύντομα ανακαλύπτει ότι πρόκειται για μια πραγματικά πολυεπιστημονική δραστηριότητα. Όποια και αν είναι η επίσημη εκπαίδευσή τους, είναι πιθανό να υπάρχει κάποια πτυχή της δουλειάς τους - για παράδειγμα, παρακολούθηση, διαχείριση, συναλλαγή με αρχές σχεδιασμού ή δημόσιες σχέσεις - για την οποία δεν έχουν επαρκές υπόβαθρο.
Ο αναδυόμενος κλάδος της Οικολογικής Οικονομίας παρέχει μεθόδους για την αξιολόγηση της οικονομικής αξίας της άγριας ζωής. Ενώ είναι άσκοπο να προσποιούμαστε ότι η εφαρμογή τέτοιων μεθόδων θα λύσει την κρίση της βιοποικιλότητας, η οικονομική ανάλυση μπορεί να είναι χρήσιμη για την ενίσχυση των σχεδίων συντήρησης. Μια τέτοια ανάλυση μπορεί να καταδείξει τη δυνητικά υψηλή οικονομική αξία της άγριας ζωής και να αποκαλύψει με μεγαλύτερη σαφήνεια τις οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις που την απειλούν. Υποστηρίζεται, ότι ενώ τα φυσικά καταφύγια και άλλες προστατευόμενες περιοχές θα είναι πάντα σημαντικά, πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στη συντήρηση της βιολογικής ποικιλότητας στις κύριες μορφές χρήσης γης.
Σε αυτό το νέο πλαίσιο, η οικονομική ανάλυση του πλήρους κόστους και των οφελών της προστασίας της άγριας ζωής γίνεται σημαντικό εργαλείο για την αποτελεσματική συντήρηση της βιοποικιλότητας.
Πηγές:
Όπως αναφέρεται στο ιστολόγιο της Ένωσης Καταναλωτών Καβάλας «η Φωνή του Καταναλωτή», η κοινωνία δεν είναι ένα απλό άθροισμα ατόμων. Είναι ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο διαμορφώνεται η εμπειρία και η συμπεριφορά των ατόμων. Είναι ένα σαφές και καθορισμένο πλέγμα συσχετισμών, θεσμών και ομάδων. Μέσα σ΄αυτό το πλέγμα, οι άνθρωποι που αποτελούν την κοινότητα, βιώνουν και προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα που εμφανίζονται μέσα στις συλλογικές συνθήκες.
Τι σχέση έχουν οι καταναλωτές με όλα αυτά; Μα είναι μια ομάδα ανθρώπων, που όπως είπε και ο John Kennedy είναι η μεγαλύτερη, η οποία υπάρχει και λειτουργεί μέσα σ΄αυτό το κοινωνικό πλαίσιο.
Καταναλωτική συνείδηση
Οι καταναλωτές πρέπει να αποκτήσουν συνείδηση της ταυτότητας τους ως ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας, η οποία διαμορφώνεται ανεξάρτητα από ορισμένες ιδιαιτερότητες, όπως η επαγγελματική ενασχόληση των ατόμων.
Γιατί πρέπει να αποκτήσουν οι καταναλωτές αυτή τη συνείδηση; Για να μπορούν να ασκήσουν τον κοινωνικό ρόλο που τους αντιστοιχεί.
«Όπως μαθαίναμε πριν από αρκετά χρόνια στο πανεπιστήμιο ως εκκολαπτόμενοι πολιτικοί επιστήμονες η κάθε κοινωνική ομάδα μπορεί να ασκήσει κοινωνικό και πολιτικό ρόλο. Μόνο που τότε ούτε καν περνούσε από το μυαλό φοιτητών, αλλά κυρίως των πανεπιστημιακών δασκάλων, ότι και οι καταναλωτές αποτελούσαν μια τέτοια ομάδα. Μελετούσαμε τη συμπεριφορά των τυφλών ή των ιερόδουλων, αλλά όχι των καταναλωτών.»
Κατερίνα Γεροστεργίου - πρ. Ένωσης Καταναλωτών Καβάλας
Σήμερα όμως είναι αναγκαίο να δούμε τη λειτουργία και αυτής της κοινωνικής ομάδας ως ομάδα που μπορεί να ασκεί πίεση και να διαμορφώσει πολιτικές και νομοθεσία. Ήδη σε όλο τον κόσμο αρχίζει η ομάδα των καταναλωτών να παίζει αυτό το ρόλο παρουσιάζοντας ορισμένες ιδιαιτερότητες από κοινωνία σε κοινωνία διατηρώντας όμως κοινά βασικά χαρακτηριστικά.
Οι καταναλωτές ως ομάδα πίεσης
Οι καταναλωτές ως ομάδα πίεσης μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Σε τοπικό επίπεδο λειτουργούν συλλογικά μέσα από τις ενώσεις καταναλωτών. Σε εθνικό επίπεδο δημιουργώντας ομοσπονδίες. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι συνεργασίες μεταξύ των καταναλωτικών ενώσεων έχουν διαμορφώσει μια πραγματικότητα με κοινά χαρακτηριστικά για την ύπαρξη βασικών αρχών στην προστασία των καταναλωτών και απαιτήσεων για την ποιότητα των προσφερομένων προϊόντων και υπηρεσιών.
Οι καταναλωτές μέσα από τις ενώσεις τους έχουν πετύχει να συμμετέχουν σε όργανα λήψης αποφάσεων για τα θέματα που τους αφορούν, να συνδιαμορφώνουν το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά στην προστασία τους και να παράγουν νομολογία.
Παρά τις μέχρι τώρα επιτυχίες τους ο δρόμος είναι μακρύς για την υιοθέτηση από τις πολιτικές ηγεσίες, σε κάθε επίπεδο, των αρχών και των δικαιωμάτων που διεκδικούν οι καταναλωτές. Επίσης, αν και έχουν γίνει σημαντικά βήματα η καταναλωτική συνείδηση δεν έχει αποκτηθεί από μεγάλη μερίδα καταναλωτών.
Αν και υπάρχει η άποψη ότι τελευταία πολλοί ενδιαφέρονται για τα «Δίκαια» των καταναλωτών η αποτελεσματικότητα στη λήψη των αποφάσεων είναι μακράν του επιθυμητού. Γι΄αυτό λοιπόν, πρέπει οι καταναλωτές να μην επαναπαυόμαστε και να διεκδικούμε το ρόλο μας στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Ειδικά τέτοιες γιορτινές ημέρες, ας το έχουμε κατά νου!
Πηγές:
Τι είναι o ακτιβισμός;
Όπως αναφέρεται στη σελίδα του Activist Handbook, στην πιο βασική του μορφή, ο ακτιβισμός σημαίνει δράση που αναλαμβάνεται για τη επίτευξη κοινωνικής αλλαγής. Προφανώς, αυτό είναι πολύ ασαφές. Μάλλον όλοι και όλες συμφωνούμε ότι η συμμετοχή σε μια διαμαρτυρία για το κλίμα είναι ακτιβισμός, αλλά τι γίνεται με την ψηφοφορία; Την αγορά βιολογικών τροφίμων; Προκαλείτε ισχυρούς ανθρώπους στο χώρο εργασίας σας;
Όλες αυτές οι κινήσεις σίγουρα μπορούν να θεωρηθούν τακτικές για τη επίτευξη κοινωνικής αλλαγής, αλλά είναι ακτιβισμός; Ένα πρώτο βήμα στην προσπάθεια να κατανοήσουμε το τι είναι ακτιβισμός, είναι να σκεφτούμε τους διαφορετικούς ορισμούς του ακτιβισμού, ως απάντηση στην ερώτηση «Τί ενέργειες περιλαμβάνει;». Όπως είναι φυσικό βέβαια, οι απαντήσεις σε αυτήν την ερώτηση ποικίλουν!
Παραδείγματος χάριν, σύμφωνα με την κλιματική ακτιβίστρια Anjali Appadurai, «Ακτιβισμός... είναι η πρακτική αντιμετώπισης ενός ζητήματος, οποιουδήποτε ζητήματος, αμφισβητώντας αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία». Ένας άλλος δημοφιλής ορισμός του ακτιβισμού είναι ότι περιλαμβάνει μόνο αντισυμβατικές ενέργειες. Ωστόσο, όπως λέει ο Brian Martin, «το όριο μεταξύ του ακτιβισμού και της συμβατικής πολιτικής είναι ασαφές και εξαρτάται από τις περιστάσεις». Για παράδειγμα, δεν είναι αμέσως ξεκάθαρο γιατί ο Martin περιλαμβάνει το lobbying ως συμβατική μέθοδο (σε αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες τουλάχιστον), αλλά όχι τις διαμαρτυρίες.
Όπως μας γίνεται σαφές, υπάρχουν πολλές διαφορετικές αντιλήψεις για τον «ακτιβισμό», οι οποίες μερικές φορές έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους. Σύμφωνα με τα μέλη του Activist Handbook, «Ακτιβισμός σημαίνει συλλογικές προσπάθειες για τη επίτευξη αλλαγής από τη βάση. Με τον όρο συλλογική, εννοούμε οποιονδήποτε αριθμό ανθρώπων που εργάζονται μαζί. Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να κάνεις «ακτιβισμό» και δεν χρειάζεται να οριστείς ως «ακτιβιστής» για να επιτύχεις αλλαγή».
Ποιος είναι ακτιβιστής ή ακτιβίστρια;
«Ακτιβιστής ή ακτιβίστρια» σημαίνει κάποιο άτομο που κάνει ακτιβισμό. Εξαιτίας αυτού, ο όρος αμφισβητείται από πολλούς, για τους ίδιους ή παρόμοιους λόγους με αυτούς για τον ορισμό του «ακτιβισμού». Όπως αναφέρει η ακτιβίστρια Saffiyah Khan, «Δεν νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει η λέξη ακτιβιστής». Η Khan υποστηρίζει, ότι όλοι και όλες πρέπει να ασχολούνται και να δραστηριοποιούνται με ό,τι συμβαίνει στην κοινότητά τους, ώστε να μην χρειαζόμαστε έναν συγκεκριμένο όρο, για να ορίσουμε όσα άτομα είναι πιο ενεργά μέσα στην κοινωνία!
Ακούμε συχνά στον δημόσιο διάλογο και ειδικά τα τελευταία χρόνια όλο και πιο έντονα, πως η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σαν απλοί και απλές πολίτες είναι αναπόφευκτη και ότι η ταλαιπωρία που αντιμετωπίζουμε στις ζωές μας είναι ατομικό μας πρόβλημα και ευθύνη. Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι τα πράγματα!
Η ενασχόληση με αυτό που κατανοούμε ως ακτιβισμό, βοηθά τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι ο προσωπικός πόνος είναι μέρος ενός ευρύτερου συλλογικού αγώνα και ότι η αλήθεια δεν είναι μία και μοναδική. Δεν υπάρχει μια αντικειμενική αντίληψη της φύσης, ξεχωριστή από τις κοινές μας βιωματικές εμπειρίες. Τα άτομα που ασχολούνται με τον ακτιβισμό, διεκδικούν εκ νέου το δικαίωμα όλων να αποφασίσουν σε τι είδους κόσμο θέλουν να ζήσουν. Ο ακτιβισμός μας βοηθά να γεφυρώνουμε το χάσμα μεταξύ αυτού που πρέπει να γίνει και αυτού που είναι πρόθυμες οι κυβερνήσεις μας να κάνουν, ώστε να μπορούμε να ζούμε αξιοπρεπείς ζωές.
Η κοινωνική αλλαγή είναι η νίκη των απλών πολιτών!
Σχετικά μικρές ομάδες πολιτών μπορούν να έχουν ισχυρό κοινωνικό αντίκτυπο μέσω του ακτιβισμού. Τα κινήματα Black Lives Matter, Me Too και Fridays For Future, είναι μόνο τρία από τα πιο πρόσφατα ιστορικά παραδείγματα που άλλαξαν τον τρόπο που σκεφτόμαστε την ταυτότητα, τη φυλή, το φύλο και το τι θεωρείται αποδεκτή συμπεριφορά, σε σχέση με τους ανθρώπους που ζουν με αυτές τις ταυτότητες. Η Erica Chenoweth (αυτοπροσδιορίζεται με την αντωνυμία αυτοί), πολιτικός επιστήμονας και καθηγητής δημόσιας πολιτικής, πραγματοποίησε μια μελέτη σχετικά με τις μη βίαιες διαδηλώσεις μεταξύ 1900 και 2006 και διαπίστωσε, ότι κάθε κοινωνικό κίνημα που κατάφερε να κινητοποιήσει περισσότερο από το 3,5 τοις εκατό του πληθυσμού, κατάφερε και να ανατρέψει μια δικτατορία.
Η σημασία της φωνής σου!
Μπορεί στην Ελλάδα να ζούμε σε ένα λεγόμενο «δημοκρατικό κράτος», αλλά πόσο μεγάλο αντίκτυπο έχουμε στην πολιτική πραγματικότητα; Οι άνθρωποι που εκπροσωπούν τα συμφέροντά μας στην κυβέρνηση ακούνε πραγματικά τις ανάγκες μας; Και πόσο συχνά έχουμε την ευχέρεια να μαθαίνουμε τις διαδικασίες που ακολουθούν;
Το να αντιπροσωπεύεσαι δεν είναι το ίδιο με το να έχεις φωνή. Οι άνθρωποι των οποίων η δουλειά είναι να φροντίζουν άλλους μέσω ήδη εγκατεστημένων ιδρυμάτων (κυβερνητικών, εκπαιδευτικών, ιατρικών, οικονομικών κ.λπ.) συχνά παρερμηνεύουν τις ανάγκες των ανθρώπων στους οποίους υποτίθεται ότι παρέχουν υπηρεσίες. Ο ακτιβισμός, μας δίνει μια πλατφόρμα για να αγωνιστούμε για τα κοινά μας συμφέροντα, όταν οι εκπρόσωποί μας μας απογοητεύουν. Με λίγα λόγια... θάρρος χρειάζεται και στο χέρι μας είναι να φτιάξουμε το μέλλον που ονειρευόμαστε!
Πηγές:
Τι είναι η Οικολογία;
Όπως γράφει ο Λεωνίδας Μανιάτης, τον όρο «Οικολογία» επινόησε ο Γερμανός βιολόγος Ernst Haeckel το 1866, συνθέτοντας τις ελληνικές λέξεις «οίκος» και «λόγος». Ο ίδιος όρισε την Οικολογία ως «επιστήμη της σχέσεως των οργανισμών με το περιβάλλον». Ο Haeckel πάντως δεν επεξεργάστηκε περισσότερο αυτή την ιδέα του. Το πρώτο οικολογικό εγχειρίδιο γράφτηκε το 1895 από έναν Δανό βοτανολόγο, τον Eugenius Warming, ο οποίος αναφέρεται ως ο θεμελιωτής της σύγχρονης Οικολογίας.
Πρόδρομος της επιστήμης θεωρείται ο μαθητής και διάδοχος του Αριστοτέλη Θεόφραστος, ο οποίος περιέγραψε αλληλεπιδράσεις μεταξύ οργανισμών, καθώς και μεταξύ οργανισμών και του περιβάλλοντός τους, ήδη από τον 4ο αι. π.Χ. Ο Θεόφραστος είχε παρατηρήσει ότι τα φυτά αναπτύσσονται καλύτερα στον «οικείο τόπο» τους ή, όπως θα λέγαμε σήμερα, στο κατάλληλο ενδιαίτημα. Η λέξη που χρησιμοποιείται για να δηλώσει την αρμονική σχέση μεταξύ ενός οργανισμού και του περιβάλλοντός του είναι «οικείος», εκ του οίκος. Σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, αυτή η έκφραση του Θεόφραστου ήταν που ενέπνευσε τους αρχαιομαθείς Γερμανούς επιστήμονες του 19ου αιώνα να συνθέσουν τη λέξη «οικο-λογία».
Η οικολογία θεωρείται συνήθως κλάδος της βιολογίας, της γενικής επιστήμης που μελετά τους οργανισμούς. Οι οργανισμοί μπορούν να μελετηθούν σε διάφορα επίπεδα: στο επίπεδο των μορίων, στο επίπεδο των κυττάρων, στο επίπεδο των ατόμων, στο επίπεδο των πληθυσμών, των κοινοτήτων και των οικοσυστημάτων, μέχρι και στο επίπεδο του συνόλου της βιόσφαιρας. Τα τελευταία επίπεδα αποτελούν τα κύρια γνωστικά αντικείμενα της οικολογίας.
Στην πραγματικότητα, η οικολογία αποτελεί μια διακλαδική επιστήμη. Επειδή επικεντρώνεται στα υψηλότερα επίπεδα οργάνωσης της ζωής και στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των οργανισμών και του περιβάλλοντός τους, βασίζεται σε πολλούς άλλους επιστημονικούς κλάδους, ιδιαίτερα στη γεωλογία, τη γεωγραφία, τη μετεωρολογία, την εδαφολογία, τη χημεία και τη φυσική. Γι’ αυτό η οικολογία θεωρείται επίσης ολιστική επιστήμη.
Λίγα λόγια για το οικολογικό κίνημα
Η λέξη «οικολογία», από τη δεκαετία του 1970 και μετά, απέκτησε επίσης πολιτικό και φιλοσοφικό νόημα, καθώς υιοθετήθηκε από το «οικολογικό κίνημα» που εμφανίστηκε εκείνη την εποχή. Εκείνη την εποχή έγινε για πρώτη φορά κατανοητό, πως η γη είναι ένα ενιαίο και ευάλωτο οικοσύστημα, κάτι που το έκαναν σαφές οι πρώτες εικόνες της γης από το διάστημα.
Παράλληλα, άρχισαν τότε να γίνονται αισθητά τα προβλήματα της εκβιομηχάνισης, ιδιαίτερα μετά το βιβλίο της Rachel Carson «Σιωπηλή Άνοιξη» (1962), όπου για πρώτη φορά έγινε λόγος για τις παρενέργειες της χημικής γεωργίας και της χρήσης του DDT. Μέχρι τότε ο περισσότερος κόσμος θαύμαζε άκριτα κάθε νέο τεχνολογικό επίτευγμα και το ταύτιζε με μια αέναη «πρόοδο». Άμεσοι πρόγονοι του οικολογικού κινήματος ήταν το αντιπυρηνικό κίνημα, που άνθιζε ήδη εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, καθώς και οι διάφορες μορφές αντικουλτούρας της δεκαετίας του 1960.
Σχέσεις οικολογικής επιστήμης και οικολογικού κινήματος
Ως επιστήμη, η Οικολογία δεν μπορεί να υπαγορεύει ποιες πρακτικές είναι «σωστές» ή «λανθασμένες», ούτε να παίρνει θέση υπέρ ή κατά ενός πολιτικού κινήματος. Όμως, η ολιστική θεώρηση της φύσης αποτελεί κύριο πυλώνα τόσο της οικολογικής επιστήμης όσο και του οικολογικού κινήματος. Στη φιλοσοφία μάλιστα, η έννοια του οικοσυστήματος, όπου όλοι οι οργανισμοί και το περιβάλλον ζουν σε στενή αλληλεξάρτηση, βοήθησε να ξεπεραστεί η άποψη ότι η θεωρία της εξέλιξης παρουσιάζει τη φύση ως ένα πεδίο διαρκούς ανταγωνισμού των ειδών.
Τέλος, η επιστήμη της Οικολογίας βοηθά στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Χάρη στην επιστήμη της Οικολογίας, έγινε δυνατή η κατανόηση των πολλαπλών περιβαλλοντικών συνεπειών που μπορεί να έχει η κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Έννοιες όπως βιοποικιλότητα, τροφική αλυσίδα, κύκλος του άνθρακα, προσφέρουν την επιστημονική βάση για την έκφραση στόχων του οικολογικού κινήματος.
Το χρονικό του Οικολογικού Κινήματος
Οι απαρχές του περιβαλλοντικού κινήματος ανάγονται στους αγώνες για την προστασία της φύσης τον 19ο αιώνα, οπότε εμφανίστηκαν και οι παλαιότερες οργανώσεις, όπως το Sierra Club στις ΗΠΑ (1892). Οι αγώνες αυτοί οδήγησαν στην εγκαθίδρυση των πρώτων εθνικών πάρκων, με παλαιότερο το Yellowstone National Park στις ΗΠΑ (1872). Στην Ευρώπη τα πρώτα εθνικά πάρκα ιδρύθηκαν στη Σουηδία, το 1909.
Οι ρίζες του σύγχρονου όμως οικολογικού κινήματος, ως πολιτικού κινήματος που δεν περιορίζεται στην προστασία της φύσης, αλλά θέτει και το αίτημα του ριζοσπαστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας σε οικολογική κατεύθυνση, ανάγεται στην επαναστατική δεκαετία του 1960. Την εποχή αυτή άνθησαν μεταξύ άλλων το αντιπυρηνικό, το φεμινιστικό και το αντιρατσιστικό κίνημα, με τα οποία το οικολογικό κίνημα συνεχίζει να διατηρεί στενούς δεσμούς. Τότε επίσης ο άνθρωπος έφτασε στο φεγγάρι, συνειδητοποιώντας για πρώτη φορά τα πεπερασμένα όρια του πλανήτη και την αλληλεξάρτηση όλων όσων ζουν σε αυτόν.
Την ίδια εποχή, είχαν αρχίσει να γίνονται αντιληπτά τα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλεί η εκβιομηχάνιση και η εμπορευματοποίηση του κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Βιβλία, όπως η «Σιωπηλή Άνοιξη» (1962) της Rachel Carson, έκαναν για πρώτη φορά γνωστές τις παρενέργειες της ευρείας χρήσης φυτοφαρμάκων στη γεωργία. Παράλληλα, ομάδες πίεσης όπως η Λέσχη της Ρώμης (Club of Rome), αποτελούμενη από τεχνοκράτες και πολιτικούς, προειδοποίησε έγκαιρα (με την έκδοση της μελέτης «Τα όρια της ανάπτυξης», 1972) ότι η υλική ανάπτυξη έχει όρια, ότι η υλική παραγωγή πρέπει να συγκρατηθεί, η διάρκεια ζωής των προϊόντων να αυξηθεί, να εξοικονομηθεί ενέργεια και να ανακυκλωθούν τα απόβλητα.
Το ίδιο έτος, τα Ηνωμένα Έθνη διοργάνωσαν την πρώτη παγκόσμια Διάσκεψη για το Ανθρώπινο Περιβάλλον, στην Στοκχόλμη. Από αυτή την διάσκεψη προέκυψε η φράση «σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά». Η Διάσκεψη Κορυφής του Ρίο, το 1992, οδήγησε στην διεθνή αναγνώριση των κινδύνων που συνεπάγεται η μείωση της βιοποικιλότητας. Τέλος, το 1997 υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο του Κιότο, με σκοπό την αντιμετώπιση της αύξησης των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Στο Κιότο, τα περισσότερα κράτη έκαναν επίσης αποδεκτή την αρχή ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπίζουμε τα οικολογικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Εν τω μεταξύ, τα πρώτα πράσινα κόμματα ιδρύονται στη Νέα Ζηλανδία το 1972 και στη Μ. Βρετανία το 1973. Το 1980 ιδρύεται στη Γερμανία το κόμμα των Πράσινων (Die Grunen), το οποίο μπαίνει στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο το 1983. Το 1993 ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Πράσινων Κομμάτων. Τέλος, στο 4ο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Πράσινων Κομμάτων, στις 20–22 Φεβρουαρίου 2004 στη Ρώμη, ιδρύεται το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα (ή Ευρωπαίοι Πράσινοι), που είναι το πράσινο πολιτικό κόμμα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πλέον, εν έτει 2021, η «Οικολογική Μετάβαση» σε μία κοινωνία βιώσιμης ευημερίας, η οποία θα εξυπηρετεί αλλά και θα σέβεται πραγματικά τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον, είναι πιο επιτακτική από ποτέ!
Πηγές:
Πριν από 37 περίπου χρόνια συντασσόταν η περίφημη Τοπική Ατζέντα 21. Η οικολογική κρίση και τα επακόλουθα της είχαν φέρει στο προσκήνιο την έννοια της «βιώσιμης ανάπτυξης», ή της ανάπτυξης μέσω ενός σφαιρικού προγραμματισμού, συνδεδεμένου με τις κοινωνικές, τις οικονομικές και τις περιβαλλοντικές συνιστώσες της ποιότητας ζωής και την ανάγκη ανάληψης πρωταγωνιστικού ρόλου από την τοπικότητα για την αντιμετώπιση τους.
Η Τοπική Ατζέντα 21 αποτέλεσε την πρώτη πρόταση συγκροτημένου μοντέλου τοπικότητας και τοπικής αυτοδιοίκησης από αυτή την οπτική, οικολογική, γωνία. Η ενεργειακή εξοικονόμηση και η παραγωγή της απαιτούμενης ενέργειας, η εξοικονόμηση υδάτινων πόρων, η ολική, οικολογική, διαχείριση του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ένα οικολογικά «υπεύθυνο» στυλ διαχείρισης και διαβίωσης - εκμηδενισμός των απόβλητων, «υπεύθυνη» κατανάλωση, μεταλλαγή του κύκλου παραγωγής- κατανάλωσης κ.λ.π. – τέθηκαν κάτω από την καινοτομική οπτική γωνία της συμμετοχικής διαχείρισης των «κοινών».
Η εφαρμογή της ΤΑ 21 εκκίνησε άμεσα με πρωτοβουλία μίας πλειάδας τοπικών αυτοδιοικήσεων - περισσότερες από 5.000 ανά τον κόσμο έως το 2001, εκ των οποίων οι 800 στην Ιταλία - για να αποδειχθεί γρήγορα περισσότερο «άσκηση επί χάρτου» παρά καθημερινή πρακτική. Ίσως λόγω της απαιτούμενης γραφειοκρατίας, ίσως γιατί η ερμηνεία της «βιώσιμης ανάπτυξης» στόχευσε περισσότερο στο πεδίο της ανάπτυξης και λιγότερο σε εκείνο των περιβαλλοντικών και κοινωνικών συνιστωσών της κρίσης που καλούνταν να αναπροσανατολίσει. Ίσως γιατί το μοντέλο τοπικότητας και τοπικής αυτοδιοίκησης το οποίο σκιαγραφούσε παρέμενε ακόμη ένα «ανοικτό», γραμμικό, μοντέλο, όπως εκείνο της κλασικής ανάπτυξης και όχι το «κλειστό» μοντέλο «αυτο-βιωσιμότητας» που απαιτούσαν και απαιτούν ακόμη οι περιστάσεις.
37 χρόνια μετά την σύνταξη της ΤΑ 21 η προοδευτική επιβάρυνση της οικολογικής και της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης, φέρει σταθερά την κουλτούρα της τοπικότητας στην υιοθέτηση ενός νέου, υποχρεωτικά «ολοκληρωμένου», μοντέλου τοπικής αυτοδιοίκησης, βασισμένου ως επί το πλείστον σε ποιοτικά-οικολογικά κριτήρια «ήθους» και αρχών διαχείρισης, μέσων και εργαλείων. Ενός μοντέλου περιβαλλοντικά ισορροπημένου χάριν της ανάδειξης της τοπικότητας σε περιουσιακό αγαθό, της πριμοδότησης της διαχειριστικής ικανότητας της τοπικής κοινωνίας, της υιοθέτησης της συμμετοχικής διακυβέρνησης και της αποδοχής της αρχής της «αυτο-βιωσιμότητας», ή σχέσης αυτάρκους και οικολογικά ισορροπημένης συνέργειας μεταξύ χώρου και τοπικής κοινωνίας.
Το νέο μοντέλο της τοπικής αυτοδιοίκησης αναπτύσσεται βαθιά στην σφαίρα της οικολογίας και της κουλτούρας «βιο-», στην σφαίρα των συστημάτων «closed loop», της πολιτικής και διαχειριστικής αυτονομίας, της αμοιβαιότητας και της «οικονομίας των ορίων», ή «οικονομίας κλίμακας». Θεμελιώδης του αρχή το «μέτρο», βασικά του εργαλεία οι περίφημες 8 αρχές της οικολογικής «αυτο-βιωσιμότητας» και στόχος του ο προοδευτικός μηδενισμός του «οικολογικού αποτυπώματος» της τοπικότητας μέσω της βελτιστοποίησης του «συμμετοχικού αποτυπώματος» της τοπικής κοινωνίας. Απώτερος σκοπός, η επίτευξη του υψηλότερου δυνατού βαθμού ποιότητας ζωής στα πλαίσια της ισορροπίας των τοπικών οικοσυστημάτων.
α) Το «μέτρο» αποτελεί στάση ζωής, ατομική και συλλογική, μείωση της ζήτησης και πνεύμα δίκαιης «οικονομίας». Αποτελεί την ικανότητα διάκρισης του καλύτερου από το περισσότερο και της ποσότητας από την ποιότητα, που επιτρέπει την ορθολογική διάρθρωση μεθόδων οργάνωσης της συλλογικότητας, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται το δικαίωμα ικανοποίησης των αναγκών όλων με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση πόρων και την ελαχιστοποίηση της σπατάλης.
β) Οι 8 αρχές της οικολογικής «αυτο-βιωσιμότητας», οριοθετούν το πεδίο μεταλλαγής των εσωτερικών και εξωτερικών οικονομιών των συμβατικών μοντέλων τοπικής αυτοδιοίκησης σε πολιτική καινοτομία και οικονομική αυτονομία, ή στους βασικούς χαρακτήρες ενός «ολοκληρωμένου» μοντέλου «βιο-»:
• «Επανεκτίμηση» συστημικών αξιών και αξιών που έχουν περάσει στην λήθη - τοπικότητα έναντι στην παγκοσμιοποίηση, αυτονομία έναντι της ετερονομίας, αξία της σχέσης έναντι της υλικότητας κ.λ.π.
• «Επανορισμός» εννοιών από την οπτική της «αυτό-βιωσιμότητας» έτσι ώστε να ανακτήσουν την πραγματική τους αξία.
• «Αναδιοργάνωση», ή επαναπροσδιορισμός οικονομίας, δομών και διαδικασιών, σε σχέση με τις υιοθετούμενες αξίες.
• «Αναδιανομή» πόρων, σχέσεων και δικαιωμάτων.
• «Τοπικοποίηση», ή εστίαση δράσεων και δραστηριοτήτων στα πλαίσια της τοπικότητας, ή/και σε τοπική κλίμακα - οικονομία, πολιτική, πολιτισμικές διαστάσεις κ.λ.π.
• «Μείωση» κατανάλωσης πόρων και δραστηριοτήτων στα πλαίσια μιας στοχευμένης ισορροπίας μεταξύ του κοινωνικού, του ανθρωπογενούς και του φυσικού περιβάλλοντος.
• «Επανάχρηση» αντί της συνεχούς συσσώρευσης.
• «Ανακύκλωση» πόρων και υπολοίπων διεργασιών.
γ) Το «οικολογικό αποτύπωμα» συνιστά το μέγεθος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ή την πίεση ανάληψης και απορρόφησης αποβλήτων που ασκούν στους φυσικούς πόρους. Το στοίχημα του αυτοδιοικητικού μοντέλου «βιο-» είναι ο προοδευτικός μηδενισμός του παράλληλα με την επίτευξη του υψηλότερου δυνατού βαθμού ποιότητας ζωής.
δ) Το «συμμετοχικό αποτύπωμα» περιγράφει τον βαθμό συμμετοχής στις διαδικασίες συγκρότησης προτάσεων και λήψης αποφάσεων, ή της αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ των κέντρων αυτοδιοίκησης και της «οριζόντιας» διάδρασης των μελών της κοινωνικής ομάδας.
«Δεν είναι διόλου παράλογη η υπόθεση άρθρωσης μιας οικολογικής κοινωνίας βάσει ενός πλέγματος μικρο-περιφερειών μικρών δήμων, καθένας από τους οποίους συγκροτείται από ένα δήμο μικρότερων δήμων, σε διαρκή ισορροπία με το οικοσύστημα», έγραφε προ καιρού ο Μούρει Μπούχτσιν.
Το σχέδιο εφαρμογής του «ολοκληρωμένου» μοντέλου «βιο-» εκκίνησε και ήδη εφαρμόζεται στο πεδίο του δήμου και της δημοτικής αυτοδιοίκησης, κυττάρου και βασικής οργανωτικής μονάδας του πλέγματος του αυτο-διοικητικού οργανισμού και τόπου άμεσης απολαβής και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της. Δημιουργήθηκε, έτσι, το αρχέτυπο του «Βιο-Δήμου» και, ταυτόχρονα, ο κάναβος των παρεμβάσεων, επεμβάσεων και προγραμματικών μεταλλαγών, που οριοθετούν τον μετασχηματισμό του συμβατικού μοντέλου τοπικής αυτοδιοίκησης σε ολοκληρωμένο μοντέλο «βιο-».
Βιο-Δήμος σημαίνει:
1. Υιοθέτηση των αρχών, των εργαλείων, των στόχων και των σκοπών που σηματοδοτούν και εγγυώνται την μετάβαση σε ένα «ολοκληρωμένο» μοντέλο τοπικής αυτοδιοίκησης, γνήσια οικολογικού-αυτοβιώσιμου χαρακτήρα.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
2. Υιοθέτηση του ρυθμιστικού και του πολεοδομικού σχεδίου εν είδη «κοινωνικού συμβολαίου», στα πλαίσια μιας γνήσια συμμετοχικής διαχείρισης του χώρου της τοπικότητας, από την σκοπιά του οικο-βιοκλιματικού σχεδιασμού και της οικο-βιοκλιματικής δόμησης.
α) «Μηδέν κατανάλωση εδάφους και μηδέν τσιμεντοποίηση», ή ορθολογική διαχείριση του πολεοδομικού σχεδίου και συγκρότηση σχεδίου επανάχρησης του κτιριακού δυναμικού της τοπικής αυτοδιοίκησης, ή/και όσων κτιρίων δύναται να αποκτήσει.
β) Καταγραφή, θεσμική προστασία και ανάδειξη της ανθρωπογενούς και φυσικής κληρονομιάς της τοπικής αυτοδιοίκησης.
γ) Υιοθέτηση των πλέον προηγμένων μεθόδων αστικής αποσυμφόρησης και αστικού οικο-βιοκλιματικού σχεδιασμού στα πλαίσια των αναγκαίων νέων επεμβάσεων - υπογειοποίηση, υιοθέτηση της αρχής των πολυλειτουργικών κόμβων κ.λ.π..
δ) Αναθεώρηση των «στάνταρντ» διαμόρφωσης του δημόσιου χώρου στα πλαίσια των αρχών της «πόλης για το παιδί», της «πόλης για την τρίτη ηλικία» και της «πόλης για τα ΑΜΕΑ».
ε) Υιοθέτηση των «στάνταρντ» αστικού εξοπλισμού.
ζ) Υιοθέτηση του θεσμού των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών στα πλαίσια της υλοποίησης των δημόσιων έργων – όπου προβλέπεται ή/και απαιτείται.
η) Προοδευτική αποσφράγιση του εδάφους, όπου είναι δυνατόν και χρήση ψυχρών, υδατοδιαπερατών, βιο-υλικών για την κάλυψη όπου απαιτείται.
θ) Υιοθέτηση φυσικών βιο-υλικών, κατά προτίμηση τοπικής προέλευσης, για κάθε επέμβαση σε κοινόχρηστο, δημόσιο, χώρο.
ι) Προγραμματική μείωση της φωτιστικής μόλυνσης.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
3. Εύρωστη ενεργειακή πολιτική και άψογη ενεργειακή απόδοση της αυτοδιοικητικής μηχανής, σύμφωνα με την αρχή «πρώτα μείωση της ζήτησης και μετά διαφοροποίηση της προσφοράς», σε όλα τα επίπεδα της τοπικής αυτοδιοίκησης, - δημόσιος φωτισμός, δημόσια κτίρια, δημόσιοι ανοικτοί χώροι - δρόμοι, πλατείες, ελεύθεροι χώροι κ.λ.π..
α) Σύνταξη «Ειδικού Δημοτικού Ρυθμιστικού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», σε σχέση με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, με στόχο τον καθορισμό των δυνατοτήτων εφαρμογής τους στα όρια της τοπικής αυτοδιοίκησης.
β) Εφαρμογή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – φωτοβολταικών, μικρο-ανεμογεννητριών κ.λ.π. - σε όλο το περιουσιακό δυναμικό της τοπικής αυτοδιοίκησης.
γ) Αντικατάσταση όλων των λαμπτήρων των σηματοδοτών και των σημείων δημόσιου φωτισμού της με λαμπτήρες που επιτρέπουν εξοικονόμηση ενέργειας της τάξης του 80-88% - σε αυτή την περίπτωση παραγόμενης με χρήση φωτοβολταικών στοιχείων.
δ) Προοδευτική μετατροπή των οχημάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης από βενζινοκίνητα σε κινούμενα με χρήση αερίου.
ε) Υποστήριξη της ενεργειακής εξοικονόμησης, σε ιδιωτικό επίπεδο, μέσω της σύνδεσης του ύψους των δημοτικών τελών με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
4. Αποτελεσματική πολιτική και απόδοση της αυτοδιοικητικής μηχανής στο πεδίο της εξοικονόμησης και της άριστης χρήσης των υδάτινων πόρων.
α) Εφοδιασμός όλων των έργων, ιδιοκτησίας της αυτοδιοίκησης, με συστήματα συλλογής όμβριων και ανακύκλωσης του χρησιμοποιούμενου νερού.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
5. «Οικολογία» της κίνησης, της μετακίνησης και των μεταφορών» .
α) Κατάρτιση διατροπικού ρυθμιστικού της κίνησης, της μετακίνησης και των μεταφορών σε όλη την επικράτεια της αυτοδιοίκησης, μέσω της οργάνωσης διαδρομών αποκλειστικής κυκλοφορίας δημοτικών, συλλογικών και οικολογικών μέσων μεταφοράς, της αυτοκίνησης των κατοίκων, ποδηλατοδρόμων, πεζοδρόμων, «έξυπνων» διαβάσεων πεζών και ενός περιφερειακού, διατροπικού, δημοτικού δικτύου σημείων στάθμευσης.
• Πεζοδρόμηση του κέντρου του δήμου και δημιουργία δικτύου πεζοδρόμων μεταξύ των σημαντικότερων σημείων δημόσιου ενδιαφέροντος.
• Δημιουργία δικτύου κυκλοφορίας ΑΜΕΑ σε όλη την έκταση της τοπικής αυτοδιοίκησης.
• Έμφαση στην αποκλειστική κυκλοφορία δημοτικών, συλλογικών και οικολογικών, μέσων μεταφοράς στο κέντρο του δήμου.
• Δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμων μεταξύ των σημαντικότερων σημείων δημόσιου ενδιαφέροντος.
• Δημιουργία διατροπικών σημείων στάθμευσης ποδηλάτων σε νευραλγικά σημεία του δικτύου ποδηλατοδρόμων.
• Σύνταξη ρυθμιστικού «έξυπνων» διαβάσεων διέλευσης πεζών.
β) Υιοθέτηση καινοτόμων εργαλείων, μείωση της αυτοκίνησης, όπως το «car sharing» ή/και το «bike sharing».
γ) Καθορισμός του ωραρίου ανεφοδιασμού των επιχειρήσεων σε όλη την έκταση της τοπικής αυτοδιοίκησης.
δ) Σύνδεση του ύψους των δημοτικών τελών με την κατοχή ιδιωτικού οχήματος.
ε) Σύσταση υπηρεσίας «mobility management».
Βιο-Δήμος σημαίνει:
6. «Αστική αναδάσωση» με την μορφή «οικολογικού δικτύου» σε αστικό περιβάλλον - «πράσινη υποδομή» - με πολλαπλά οφέλη.
α) Σημαντική μείωση των ενεργειακών αναγκών και της ενεργειακής κατανάλωσης του δομημένου περιβάλλοντος.
β) Σημαντική μείωση της ηχορύπανσης.
γ) Ενίσχυση, ή και επάνοδος, της βιοποικιλότητας σε αστικό περιβάλλον, μέσω του δικτύου των διαδρόμων όσμωσης αστικού και φυσικού-περιστικού περιβάλλοντος.
δ) Δημιουργία ανανεώσιμης πηγής σημαντικών ποσοτήτων οργανικού υλικού για παραγωγή κομπόστ, βιο-αερίου και ηλεκτρικού ρτεύματος.
ε) Σημαντική αισθητική αναβάθμιση του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
7. «Κανένας κάδος απορριμμάτων στον δρόμο», ή άμεση κατάρτιση προγράμματος προοδευτικής υιοθέτησης του συστήματος ξεχωριστής συλλογής των απορριμμάτων «πόρτα-πόρτα».
Το πρόγραμμα αυτού του τύπου σημαίνει την συλλογή των οργανικών απορριμμάτων από την ίδια την αυτοδιοικητική αρχή και την χρησιμοποίηση τους, μαζί με τα προϊόντα συντήρησης του αστικού πράσινου, για την παραγωγή κομπόστ ή και βιο-αερίου για κίνηση, θέρμανση ή και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Το πρόγραμμα οφείλει να συνοδεύεται από μία σειρά υποστηρικτικών δράσεων, που βαίνουν από τις εκτεταμένες καμπάνιες πληροφόρησης και πριμοδότησης, σχετικές με την μείωση των απορριμμάτων και των συσκευασιών, έως την υιοθέτηση της «οικο-ανταλλαγής», την επιβράβευση των «οικο-λαϊκών» και των «οικο-εκδηλώσεων» και την εφαρμογή ενός προγράμματος «Αγορά Τελευταίας Στιγμής» - συλλογή απoύλητων προϊόντων, δίχως εμπορική αξία και διάθεση τους σε Συλλόγους ή Ιδρύματα που συνδράμουν έχοντες ανάγκη.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
8. Μεταλλαγή του τοπικού παραγωγικού- καταναλωτικού κύκλου στα πλαίσια της αρχής «κατανάλωση από μηδέν απόσταση».
Βιο-Δήμος σημαίνει:
9. Κατάρτιση προγράμματος υιοθέτησης «πράσινων» προμηθειών, ή κοινωνικά και περιβαλλοντικά «υπεύθυνων» προμηθειών, σε όλους τους τομείς της αυτοδιοικητικής διαχείρισης - «Green Public Procurement».
Το πρόγραμμα αυτού του τύπου σημαίνει σύνταξη και εφαρμογή αυστηρά οικολογικών προδιαγραφών στις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών, σαν απαραίτητη προϋπόθεση σημαντικής μείωσης του τοπικού οικολογικού αποτυπώματος, σημαντικής συνδρομής στην παγίωση μιας «υπεύθυνης» οικονομίας και υπεύθυνο δείγμα υπεύθυνης στάσης απέναντι στο οικολογικό πρόβλημα. Για κάθε προμήθεια, προϊόντων ή υπηρεσιών- από την αγορά προϊόντων καθαριότητας έως την ανάθεση έργων - λαμβάνονται υπόψη όλες οι οπτικές που συνδέονται με την παραγωγή τους, την παροχή τους, την χρήση τους, την παραγωγή αποβλήτων, την δυνατότητα επανάχρησης, η ανακύκλωσης, ή και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες παράγονται και διακινούνται.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
10. Μεταλλαγή της αυτοδιοικητικής μηχανής από ενδιάμεσο παράγοντα διανομής χρήματος σε παραγωγό χρήματος στην κατεύθυνση της αυτονομίας και της «αυτο-βιωσιμότητας» της τοπικής κοινωνίας.
α) Σύσταση δημοτικών ή συνεργατικών, διαδημοτικών, Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών στο πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι οποίες χρηματοδοτούν και υλοποιούν την ενεργειακή αναβάθμιση, ή και μεταλλαγή, σε ιδιωτικό και δημόσιο επίπεδο, αποζημιωνόμενες μέσω του διαχρονικού κέρδους που επιφέρει η παρέμβαση στον εντολοδόχο - «Third Party Financing».
β) Σύσταση δημοτικής ή συνεργατικής, διαδημοτικής, μικρο-μονάδας κομποστοποίησης των οργανικών απορριμμάτων - οικιακών και προϊόντων συντήρησης του πράσινου - ή και μονάδας παραγωγής βιοαερίου για καύσιμο, παραγωγή θερμότητας ή και ηλεκτρισμού.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
11. «Οικο-αλφαβητισμός» της τοπικής κοινωνίας και των θεσμικών της εκπροσώπων, με στόχο την παιδεία σε ένα αυτο-βιώσιμο στυλ ζωής και την προώθηση του οικολογικού, «αυτο-βιώσιμου» , παραδείγματος που θα συσχετίζει την «εμπειρία» με τις πλέον προχωρημένες τάσεις της κουλτούρας και της επιστήμης και την μεγάλη κληρονομιά γνώσης που διαφυλάσσει το παρελθόν μας.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
12. Άμεση αποδοχή του ρόλου της ελεύθερης πρόσβασης στην πληροφόρηση του διαδικτύου στα πλαίσια της προοδευτικής κατάκτησης μιας γνήσια «συμμετοχικής δημοκρατίας».
α) Παροχή ψηφιακής σύνδεσης σε όλα τους δημότες.
β) Δωρεάν παροχή σύνδεσης ίντερνετ wi-fi σε όλη την χωρική οντότητα της αυτοδιοίκησης.
γ) Δημιουργία δικτυακού τόπου ανεύρεσης τηλε-εργασίας.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
13. Διαρκής, παραδειγματική, παρότρυνση του πολίτη και της τοπικής κοινωνίας στην υιοθέτηση ενός «άλλου» στυλ ζωής, γνήσια ανταποκρινόμενου στην δραματική προβληματική της εξοικονόμησης πόρων και της εξοικονόμησης ενέργειας, της ουσιαστικής μείωσης των αποβλήτων και της περιβαλλοντικής μόλυνσης, ενός στυλ καταναλωτικά «υπεύθυνου», συνδυασμού σημαντικής οικονομίας και ουσιαστικής βελτίωσης της ποιότητας ζωής.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
14. «Εύρωστη Δημοκρατία», ή διαρκής συμμετοχή στην διαμόρφωση και στην λήψη των αποφάσεων.
α) Σύνταξη νέου «δημοτικού καταστατικού» στην κατεύθυνση μίας γνήσια συμμετοχικής διαχείρισης και λειτουργίας.
β) Σύγκλιση συμμετοχικής «συντακτικής συνέλευσης» για την κοινωνική παραγωγή κάθε σημαντικής μεταλλαγής του μοντέλου αυτοδιοίκησης.
γ) Υιοθέτηση του μοντέλου του «συμμετοχικού προϋπολογισμού».
δ) Υιοθέτηση της αρχής της δημοσιοποίησης του ετήσιου προϋπολογισμού και του ετήσιου απολογισμού.
ε) Παροχή όσων δημοτικών υπηρεσιών το επιτρέπουν και μέσω διαδικτύου.
ζ) Θεσμική κατοχύρωση της ενεργής συμμετοχής των πολιτών στις συνεδριάσεις των αυτοδιοικητικών συμβούλιων.
η) Μετάδοση μέσω webTV όλων των συνεδριών των αυτοδιοικητικών συμβουλίων και κάθε συνεδρίας των αυτοδιοικητικών αρχών.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
15. Μεταλλαγή της τοπικής αγοράς εργασίας μέσω της δημιουργίας «πράσινων» θέσεων εργασίας, σαν αποτέλεσμα της υιοθέτησης του «ολοκληρωμένου» μοντέλου τοπικής αυτοδιοίκησης «βιο-».
Βιο-Δήμος σημαίνει:
16. Θεσμοθέτηση πρωτοβουλιών, όπως η «τράπεζα χρόνου», οι «αστικοί κήποι», ή και η «αλληλέγγυα οικονομία», που ενισχύουν σημαντικά την συνοχή της τοπικής κοινωνίας, την τοπική οικονομία και την αύξηση της ποιότητας ζωής.
Βιο-Δήμος σημαίνει:
17. Υιοθέτηση της διαδικασίας απονομής βραβείων στις κατοικίες ή και στις επιχειρήσεις που αριστεύουν στο πεδίο της απόκτησης οικολογικού προφίλ – ενεργειακή εξοικονόμηση, εξοικονόμηση υδάτινων πόρων, διαχείριση απορριμμάτων, αριθμός οχημάτων κ.λ.π.
Οι καιροί των «υποσχέσεων», των δικαιολογιών και της επίπλαστης «αναπτυξιακής ευμάρειας», έχουν παρέλθει από πολλού για την συντριπτική πλειοψηφία των τοπικών κοινωνιών και των αυτοδιοικήσεων που εκλέγουν, τουλάχιστον της δυτικής Ευρώπης. Και μαζί, η «πολιτική» με την οποία συνδέονται και την οποία προάγουν και η επακόλουθη αναγωγή των δικαιωμάτων σε απλή άσκηση του εκλογικού καθήκοντος και των κομμάτων, κομματικών και «πολιτικών» σε κάστα αυτό-αναφερόμενης εξουσίας.
«Βλέπω μία μόνο δυνατότητα», είχε γράψει ο ιταλός Μπέπε Γκρίλλο αναφορικά ως προς την επιτακτική ανάγκη οικολογικού και κοινωνικού-συμμετοχικού αυτοπροσδιορισμού της τοπικότητας. «Να ξαναπάρουμε πίσω τα φυσικά μας δικαιώματα. Την γεωγραφία μας, το νερό, τον αέρα, το φως, την υγεία μας, την ελευθερία μετακίνησης, το περιβάλλον. Πράγματα που μας ανήκουν, που μας τα απαλλοτρίωσε η κοματοκρατία. Πρέπει να ξεκινήσουμε από τους δήμους. Με ένα πρόγραμμα που να προστατεύει εσάς, τα παιδιά σας, το μέλλον… Να μην επιτρέψετε ούτε για μια στιγμή να παρθεί έστω και μία απόφαση δίχως διαβούλευση με εσάς. Και σε αυτό πρέπει να είστε ξεκάθαροι, σκληροί και αδιάλλακτοι…».
Πηγές:
Περίληψη: Η ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τους νέους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ/CAP) θα είναι επίσης ψηφοφορία για το κλίμα, τη βιοποικιλότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη. Παρά τις διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν ένα χρόνο, η ΚΓΠ παραμένει ασύμβατη με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EU Green Deal). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλές οργανώσεις νέων Ευρωπαίων περιβαλλοντολόγων ενθαρρύνουν σθεναρά τους ευρωβουλευτές να καταψηφίσουν την τρέχουσα πρόταση.
Σήμερα Τρίτη, 23 Νοεμβρίου, οι ευρωβουλευτές θα ψηφίσουν για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΓΠ). Αυτή η ΚΓΠ θα καθορίσει τη γεωργική στρατηγική και τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 2030. Η χρηματοδότηση που χορηγείται στους αγρότες αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο τη γεωργία, η οποία ευθύνεται για το 13% των γεωργικών εκπομπών. «ΕΕ (στοιχεία 2019), αλλά και τον τομέα των γεωργικών ειδών διατροφής και την κοινωνία συνολικά.
Σε ένα πλαίσιο κλιματικής έκτακτης ανάγκης και αυξανόμενης κοινωνικής αδικίας, δεν ήταν ποτέ τόσο επείγον να δράσουμε. Ωστόσο, η τρέχουσα ΚΓΠ δεν ανταποκρίνεται στις προκλήσεις. Η τρέχουσα πρόταση δεν επιτρέπει στην ΕΕ να συμμορφωθεί με τους δικούς της στόχους και πολιτικές, ιδίως με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει αποδείξει ότι η τρέχουσα πρόταση για την Κοινή Αγροτική Πολιτική δεν μειώνει επαρκώς τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη γεωργία και επομένως δεν μπορεί να φέρει εις πέρας τον στόχο για ουδετερότητα στις εκπομπές άνθρακα έως το 2050.
Τα κονδύλια της ΚΓΠ πηγαίνουν κυρίως σε μεγάλες βιομηχανικές γεωργικές εγκαταστάσεις, προωθώντας έτσι τη μονοκαλλιέργεια, την εντατική χρήση φυτοφαρμάκων και την «αγροτική φυγή». Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τους κινδύνους ακραίων καιρικών φαινομένων λόγω της κλιματικής αλλαγής, θα πρέπει μάλλον να υποστηριχθεί η διαφοροποίηση της παραγωγής - όπου η ΚΓΠ συνεχίζει να προωθεί την ισχυρή εξειδίκευση των αγροτών. Η τρέχουσα πρόταση για την Κοινή Αγροτική Πολιτική όχι μόνο δεν βοηθά στην ανάπτυξη μικρών, τοπικών και βιολογικών γεωργικών εγκαταστάσεων, αλλά επίσης δεν επιτρέπει στους αγρότες να μεταβούν σε πιο πράσινες πρακτικές.
Για όλους αυτούς τους λόγους, ζητάμε από κάθε μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να καταψηφίσει αυτήν την πρόταση. Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής πολύ συχνά αποτελείται από κενές υποσχέσεις. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μπορούσε να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα απορρίπτοντας μια Κοινή Αγροτική Πολιτική που παραμένει ασύμβατη με τους δικούς της στόχους για το κλίμα. Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται γεωργία που να είναι ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή, η οποία μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, προστατεύει τη βιοποικιλότητα και δίνει τη δυνατότητα σε κάθε αγρότη να κερδίζει τα προς το ζην.
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (CAP) πρέπει να είναι συμβατή με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ώστε να επιτρέψει στην ΕΕ να επιτύχει ουδετερότητα εκπομπών άνθρακα έως το 2050. Προκειμένου να αξιοποιηθούν καλύτερα οι φυσικοί μας πόροι, η ΚΓΠ πρέπει να ενισχύσει σημαντικά τα κίνητρα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητάς μας. Για παράδειγμα, φυτεύοντας δέντρα ανάμεσα σε χωράφια και επιτρέποντας στα άγρια φυτά να αναπτυχθούν ανάμεσα στις καλλιέργειες. Επιπλέον, η ΚΓΠ πρέπει να χορηγήσει επιβραβεύσεις στους αγρότες που χρησιμοποιούν λιγότερα φυτοφάρμακα.
Η καταβολή της ενίσχυσης σε μεγάλες γεωργικές εγκαταστάσεις πρέπει να περιοριστεί, ενώ η χρηματοδότηση της μικρομεσαίας βιολογικής γεωργίας πρέπει να αυξηθεί σημαντικά. Επιπλέον, η διαδικασία εναρμόνισης των άμεσων ενισχύσεων στους γεωργούς πρέπει να επιταχυνθεί προκειμένου να μειωθούν οι ανισορροπίες μεταξύ των κρατών μελών.
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική πρέπει να υποστηρίξει την κοινωνική δικαιοσύνη. Αφενός, το σύστημα στήριξής της για τα εισοδήματα των αγροτών πρέπει να αναθεωρηθεί, προκειμένου να στηριχθούν ειδικά οι μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις. Από την άλλη, μια δίκαιη ΚΓΠ πρέπει να χρηματοδοτήσει την τοπική παραγωγή υγιεινών τροφίμων, ώστε να γίνουν προσιτά σε όλες και όλους.
Οι λίγες προτεινόμενες τροπολογίες κάθε άλλο παρά επαρκούν. Η τρέχουσα πρόταση για την Κοινή Αγροτική Πολιτική πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά. Η Ευρώπη σίγουρα δεν απειλείται πλέον από την ανεπάρκεια πόρων και την πείνα, ωστόσο απειλείται από την κλιματική κρίση, τις κοινωνικές ανισότητες και τη μαζική εξαφάνιση της βιοποικιλότητας. Η ΚΓΠ πρέπει να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις και να εξασφαλίσει το μέλλον των μελλοντικών γενεών. Δεδομένου ότι η τρέχουσα πρόταση φαίνεται να χρονολογείται από τον περασμένο αιώνα, ζητάμε από τους ευρωβουλευτές να την καταψηφίσουν.
Υπογράφουν:
écolo j & Jong Groen (Βέλγιο)
Giovani Europeisti Verdi (Ιταλία)
Grüne Jugend (Γερμανία)
Grüne Jugend - Grünalternative Jugend (Αυστρία)
Les Jeunes Écologistes (Γαλλία)
Protests (Λετονία)
Ostra Zieleń (Πολωνία)
Grøn Ungdom (Νορβηγία)
Federation of Young European Greens
Νέοι Πράσινοι - Neoi Prasinoi (Ελλάδα)
Ένωσε τη φωνή σου μαζί μας! Στον αγώνα για ένα Όμορφο και Δίκαιο μέλλον για όλες και όλους μας, στεκόμαστε ΜΑΖΙ!
